انواع دال بتنی مدرن و کلاسیک

 

بخشی از فهرست مطالب پروژه انواع دال بتنی مدرن و کلاسیک

مقدمه

انواع دال های بتنی

سقف تیرچه بلوك

تیرچه

روش تهیه تیرچه

قالب بندی و بتن ریزی تیرچه

بلوك سقفی

چیدن تیرچه و اندازه كردن آن

كلاف عرض

میل گرد تقویتی

بتن ریزی

آرماتوربندی

طراحی

جزئیات و فهرست آرماتوربندی

قلابها، خمها و همپوشانی

تیرهای بتن مسلح

ستونهای بتون مسلح

دال های بتون مسلح

تیر دال

قالب بندی

مواد

روغنهای قالب و امولوسیونی

انواع قالب بندی

قالب بندی فنداسیون

قالب بندی ستون

قالب بندی تیر

قالب بندی دال

تسریع كنندهها

تاخیر كننده ها

تاثیر رطوبت بر بتن

ماسه

ضمیمه

دالهای بتنی

 

مقدمه
با توجه به پیشرفت تكنولوژی و نیاز به توانایی فنی بیشتر در تمام زمینها و همچنین حس برتری جویی بلند پروازی بشر نیاز به راهها و عملكردهای بهتر و مفید و مفیدتر احساس می شود.
در صنعت ساختمان سازی نیز با پیشرفت روز افزون علوم و همچنین نیاز به استفاده حداكثر عملكرد در محیط ها ، ایجاد راه حلهایی را جهت تقویت بیشتر شالوده ها و همچنین اسكلت های اصلی ساختمان را می طلبد كه از طرفی ایجاد مكانهایی با ضریب ایمنی بالا و مقاومت در برابر عوامل و بلایای طبیعی از جمله آنها ، سیل ، زلزله ، و طوفان و عوامل و سوانح غیر طبیعی از جمله آتش سوزی و موارد دیگر مهندسین و دانشمندان را بر آن می دارد كه همواره در فكر تكمیل و ایجاد راه حل های مفید تر و مثبت تر در جهت ایجاد مكانهایی با ضریب آسایش و ایمنی بالا باشند.
با افزایش روز افزون جمعیت و كمبود طبیعی و همچنین زمین اراضی مناسب وسیع شدن شهری كه موجب آن گسترده شدن و پیچیده شدن ابزار و وسایل خدماتی و تاسیسات شهری را موجب می شود. انسان را بالاجبار مجبور به ساخت و ساز بصورت عمومی می دارد كه به موجب آن استفاده از حداقل زمین را به حداكثر برای زندگی انسان بدست می آورد.
با توجه به موارد ذكر شده و مسائل و مشكلات موجود ساخت و ساز و استحكام چنیین بناخایی بدون شك نیاز به تكنولوژی برتر احساس می شود. ، نیاز به دهزهای بزرگتر ، ساختمان های با ارتفاع بیشتر ، مقاوم ساختن این ساختمان ها در برابر عومل طبعی و جانبی مثل باد و زلزله ، و همچنین سهولت اجرا و زیبایی بنا ، مهندسین و دانشمندان این رشته را موظف به خلق و ایجاد روش ها و مصالح جدیدتر و مفید تر در جهت ساخت ساختمانهای با ارتفاع بیشتر می سازد در ادامه بحث به بررسی انواع و روش ساخت و بكارگیری سقف تیرچه و بلوك می پردازیم.

دالهای بتنی :
دال در حقیقت متداول ترین پوشش بتنی ، دال بتنی می باشد .
انواع دال های بتنی عبارتند از :
الف: دال یكطرفه
ب: دال دو طرفه
ج: دال تخت
د: دال تخت قارچی
ه: دال مشبك
پ: دال های تیرچه و بلوك
می باشد كه مورد بحث ، دال های تیرچه بلوك و اصول و عوامل و چگونگی بكارگیری مصالح و همچنین روش اجرای این نوع سقف می باشد .
سقف تیرچه بلوك :
سقف های تیرچه و بلوك ، سقفی است بتونی كه در ضخامت های 30-25 سانتی متری بكار می رود ، سقفهای تیرچه بلوك مزیتهایی نسبت به سقف های طاق ضربی و همچنین دال ببتن دیگر دارد و آن سبكتر بودن وزن سقف  است كه به واسطه قرار دادن بلوك هایی به ابعاد 40*25 سانتی متر در بین تیرچه ها كه به عنوان تیرهای بتنی عمل می كنند می باشد .
در حقیقت سقف تیرچه و بلوك سبك تر و تقریباً می توان گفت كه عایق صوتی مناسبی در ساختمان می باشد.
پس از اجرای سقف می توان بلوك ها را از سقف خارج كرد زیرا بلوك ها در سقف تیرچه و بلوك نقش پركننده نداشته و در سازه و ایستایی سقف نقش مهمی ندارد.
تیرچه ها در سقف تیرچه و بلوك حكم تیرهای كوچك بتنی را دارند كه با ریختن بتن در آنها تبدیل به تیرهای بتنی شده كه در جهت عرض كمتر روی دیوار و تیرهای اصلی قرار داده می شوند و موجب انتقال كمتر فشار به تیرهای اصلی ساختمان می شوند .بطور كلی سقف تیرچه و بلوك از بتن ، و بلوك سقفی تشكیل شده است كه به كمك ابزار و وسایل در روی سقف اجرا و قرار داده می شود كه در ادامه به ذكر نوع مصالح و نحوه استفاده و كاركرد آنها اشاره می شود.
تیرچه :
تیرچه های بتنی از تعدادی میل گرد كه تعداد و قطر میل گردها به صورت ساده و آجردار ا ست بستگی به طول دهنه و میزان بار وارده به شقف دارد.تیرچه های بتنی در حقیقت اصلی ترزین اجزاء سقف های تیرچه و بلوك هستند .
تیرچه از سه نوع میل گرد كه 3-2 عدد در پایین تیرچه برای جلوگیری از نیروهای خمشی و میل گردهای مارپیچ كه 8-6   هستند برای جلوگیری و مقاومت در برابر نیروهای برشی و پیچشی و میل گردهای بالا كه برای مقاومت در براب رنیروهای است اجرا می شود.
میل گردهای بالا از میل گردهای آجردار 12 تا 8 میلی متر می باشند.
با ریختن بتن روی سقف و پر شدن فاصله بین بلوك ها كه تیر چه های با عرض 10-12 سانتی متر وجود دارد در حقیقت تیرهای كوچك بتنی ایجاد می شوند كه در دهنه های تا 5/7 متر اجرا می شود . در صورتی كه عرض دهنه ها بیشتر باشد یا اینكه مقدار بار ناشی به سقف زیاد باشد می توان از تیرچه های دوبل استفاده نمود.
برای تقویت خود تیرچه ها می توان :
1-    مقدار درجه یا فرم آرماتور را بالا برد
2-     برای تقویت هر كدام از نیورهای برشی – فشار و خمشی
در هر كدام میل گرد مربوطه را تقویت یا فاصله آنها را كمتر نمود.
     روش تهیه تیرچه
همانطور كه توضیح داده شد ، تیرچه تشكیل شده است از میل گرد كه هركدام برای مقاومت در برابر نیروهای خالی طراحی شده است كه با كاهش یا افزایش قطر میل گرد و همچنین فاصله بین آنها می توان تیرچه را ضعیف تر یا قوی تر نمود.
برای آماده كردن تیرچه ابتدا نیاز به بریدن میل گردها بهئ اندازه زهای تعیین شده كه نسبت موارد كاربرد تیرچه و همچنین طول تیرچه دارد . بعد از اینكه قطعات آرماتور به اندازه های مشخص بوسیله قیچی مخصوص در كارگاه بریده و آنماده شد آنها را در كارگاه به یكدیگر جوش می دهند.
در این مرحله اسكلت تیرچه بوجود می آید در این مرحله میل گردهای تحتانی خرپا با تیرچه را در پایین با شماره و قطر مشخص كه با توجه به دستور مهندس سازه و نقشه موجود می باشد آماده می سازند و در جهت پایین قرار می دهند ، ارتفاع تیرچه بسته به ضخامت سقف می باشد ، در صورتی كه سقف به ضخامت 25 سانتی متر باشد تیرچه با ارتفاع 20 سانتی متر و در صورتی كه سقف به ضخامت 30 سانتی متر باشد تیرچه به ارتفاع 25 سانتی متر درست می شود. دلیل این امر آن است كه در سقف تیرچه و بلوك فاصله ای به اندازه 5 سانتی متر روی سقف باقی می ماند كه این فاصله برای اجرای عملیات بتن ریزی مورد استفاده می باشد .
پس از قرار دادن میل گرد های تخت تانی كه با شماره های 16-8 می باشند با ارتفاع یاد شده میل گردهای مارپیچ را كه حكمن حانوت در تیرچه را دارند در روی میز كار با فاصله مناسب كه حدود 18-16 سانتی متر هستند به میل گرد بالا جوش می دهند . میل گردهای كف را بوسیله یك یا چند میلگرد عرض جوش می دهیم تا موقع بتن ریزی از هم جدا نشوند .
در كارگاه تیرچه های مربوط به هر دهنه را با عرض های مناسب  مقدار لازم درست می كنند . و سپس در محلی برای آماده سازی جهت قالب بندی تیرچه آماده نگه می دارنتد .
قالب بندی تیرچه و بتن ریزی تیرچه
پس از عملیات جوشكاری و آماده سازی اسكلت تیرچه ها نوبت به بتن ریزی تیرچه می شود .
برالی بتن ریزی تیرچه ها آنها را در قالب هایی به شكل ناودانی می گذارند ، قبل از بتن ریزی قالب ها را تمیز كرده و با روغن و یا گازوئیل كف آنها را آغشته نموده و با بتن به كف قالب ناودانی نچسبد عرض ناودانی نسبت به عرض تیرچه 10-12 سانتی متر می باشد.

بتن تیرچه :
بتن تیرچه تشكیل شده است از آب ، سیمان و مصالح سنگی یا شن گرد و با عیار 700 كیلو گرم بر سانتی متر مكعب ، ابتدا ملات آماده شده را در قالب ها می ریزند و بعد اسكلت تیرچه را در ستون قرار داده با چند حركت به سمت بالا و پایین سعی می شود تا تیرچه بطور كامل در داخل بتن قرار گیرد . پهنای قالب 10 سانتی متر وارتفاع آن 4 سانتی متر می باشد پس از این كار بمدت 24 ساعت طول می كشد تا بتن تیرچه ، عمل خودگیری و سفت شدن را انجام دهد . بعد از این مدت و جدا كردن تیرچه از قالب تیرچه ها از  قالب جدا كرده و در حوضچه قرار می دهیم.
این عمل بخاطر ، خودگیری بتن تیرچه و واكنش سیمان با آب می باشد با این عمل موجب برقراری مقاومت مناسب تیرچه در مسائل مورد نظر می شویم .
تیرچه ها بمدت 4-5 روز در حوضچه آب باقی می مانند و با كسب مقاومت مناسب از حوضچه خارج شده و به محل انتقال می یابد .
باید به یك نكته توجه داشت كه بهتر است محل و تسمه و  قالب ریزی تیرچه ها در محل نزدیك به خود پروژه و یا مكانی كه در همان پروژه موجود باشد چرا كه در هنگام محل به محل امكان آسیب به تیرچه ها وجود دارد. 

بلوك سقفی:
بلوك قطعه ای است سیمانی كه در سقف های تیرچه و بلوك استفاده می شود و هیچ گونه باری را تحمل نمی كند و فقط به عنوان قالب مورد استفاده قرا می گیرد . عرض بلوك ها معمولاً 25 سانتی متر و ارتفاعی به همین حدود با طولی حدود 40 سانتی متر و در بعضی مواقع تا 60 سانتی متر می سازند .
ارتفاع بلوك ها بستگی به ضخامت سقف و بار سقف دارد . كه بین 25-20 سانتی مت بلوك ها طوری طراحی می شوند كه به راحتی قابل حمل بوده و روی تیرچه ها قرار می گیرد . معمولاً بلوك ها با ارتفاع 25 سانتی متر در جاهایی مورد استفاده قرار می گیرند كه طول تیرچه 2/4 بیشتر باشد كه در این صورت ارتفاع خرپای تیرچه را 25 سانتی متر می گیرند كه بتواند بار بیشتری را تحمل نماید.
سقف تیرچه و بلوك مزیت هایی به سقف های دیگر دارد كه در زیر تعدادی از آنها را اشاره می كنیم .
1-    سقف تیرچه و بلوك سبك و عایق صوتی تقریباً مناسبی است.
2-     سقف تیرچه و بلوك با مقاومت حرارتی بالا می تواند یك سقف مناسب برای اقلیم های سروئ و گرم و خشك باشد .
3-     سقف تیرچه و بلوك بعلت یكپارچه بودن تقریباً از وجود نشتی در وسط سقف در امان است كه این امر در ساختمانهای با سقف طاق ضربی یك مشكل بزرگ بشمار می آید .
روش ساخت بلوك :
بلوك تشكیل شده است از آب ، سیمان و مصالح سنگی ریز دانه با درصدهای معین (( ملات سیمان و ماسه به عیار 350 كیلوگرم بر متر مكعب و سیمان 10 0/0 متر مكعب .
بلوك ها به دوگونه بلوك سیمانی و سفالی در بازار یافت می شوند بلوك سفالی كه به توسط دستگهها دورن در كارخانه  های مجهز درست شده و به بازار عرضه می شوند.
در بلوك های سیمانی ، بوسیله دستگاهی بنام دستگاه بلوك زنی دستی كه امكان ساخت بلوك را در كارگاه می دهد ساخته می شوند . دستگاه بلوك زنی در انواع چهارتایی و شش تایی می باشند .
روسش كار به این گونه است كه ابتدا واشر را در قالب می گذاریم و بتن را در قالب دستگاه بلوك زنی می ریزیم و بعد از سخت شدن بلوك آن را از قالب بیرون می آوریم.
بعد از بیرون آوردن قالبهای آنها را در كارگاه به صورت ردیف های منظم قرار داده و به طوری كه تمام جهات قالب نور مناسب تابیده شود باید توجه داشت كه باید تا خشك شدن و كسب درجه سفتی مناسب بلوك آن را در رطوبت مناسب قرار داد.
آبپاشی قالب ها باید بهصورت مداوم و در ساعتهای منظم داده شود بعد از یك تا دو روز بلوك ها آماده حمل به محل یا انبار می باشند.
بلوك سالم بلوكی است كه شكستگی نداشته و همچنین با لمس آن بلوك خورد نشود و در صورت مشاهده چنین نقص در بلوك ها ، می توان به سالم نبودن بلوك پی برد.
چنین نقصی كه ناشی از آبپاشی و مرطوب نگه داشتن بموقع بلوك می باشد موجب تردی و شكنندگی بلوك می شود.
چیدن تیرچه و اندازه كردن آنها با بلوك:
بعد از ایجاد اسكلت ساختمان كه ممكن است به صورت اسكلت فلزی یا بتنی انجام شود تیرچه ها را روی تیرهای اصلی در عرض كمتر می اندازند .
در صورتی كه اسكلت ساختمان فلزی باشد تیرچه را روی بال تیر آهن یا تیر لانه زنبوری می اندازند كه برای ایستایی بیشتر می توان تیرچه را به تیر آهن نقطه جوش كرد كه البته جوش برای آرماتور و میل گرد توصیه نمی شود زیرا موجب كاهش مقاومت و افت مقاومت در محل جوش به آرماتور می شوند .
و در صورتی كه اسكلت ساختمان بتنی باشد از آنجا كه در ساختمان اسكلت بتنی سقف و تیرها به صورت یكپارچه بتن ریزی بتن ریزی می شوند ، لذا قبل از اجرای عملیات بتن ریزی و بستن و جایگذاری تیرچه لازم تیرچه ها لازم به بستن شناژها و همچنین قالب بندهای مرتبط با آنها می باشند سپس از انجام كارهای ذكر شده نوبت به كارگذای تیرچه ها روی سقف می رسد .
روش كار بدین صورت است كه :
قبل از نصب تیرچه ها باید دقت شود كه ترك خوردگی یا شكستگی ناشی از محل یا مسائل دیگر در تیرچه وجود نداشته باشد.
برای اجرا و كارگذاری تیرچه ها ، باید بلوك ها و تیرچه ها را با هم كار بگذاریم – چرا كه فاصله بین دو تیرچه بوسیله بلوك تنظیم می شود . كه این فاصله در حدود 40 سانتی متر است .
ابتدا در كناره ای دهنده یك بلوك قرار می گیرد و در كنار آن یك تیرچه و به همین ترتیب بلوك ها و تیرچه ها نصب و كارگذاری می شوند ، باید توجه شود كه تیرچه ها در عرض محكمتر و روی شناژ اجرا می شوند . برای گیرش بیشتر تیرچه تیرها میل گردهای كناره تیرچه ها تا حدود 10 سانتی متر در تیرها فرو می برند .
بعد از قار گیری بلوك ها و تیرچه ها كناره ها كنار همدیگر نوبت به قالب بندی ریه سقف تیرچه و بلوك می رسد .
برای قالب بندی سقف تیرچه بلوك باید به نكات ریز به ترتیب عمل شود.
1-    ابتدا تیرچه ها را به فاصله 40 سانتی متر از همدیگر قرار می دهند و بعد از گذاشتن هر تیرچه فاصله آن را با گذاشتن ك عدد بلوك در ابتدا و یكی در انتها تنظیم می كنند .
2-     بعد از چیدن آنها نوبت قالب بندی و شمع كوبی سقف تیرچه و بلوك می شوند كه برای این كار شمع كوبی را با فاصله 1-5/1 متر مربع چیده می شوند باید توجه داشت كه زیر سقف را باید خیزی حدود 3-2 متر داد تا هنگام بتن ریزی و بارگذاری ایجاد شكم و فرورفتگی در سقف نكند.
كلاف عرض :
در حقیقت یك تیر كوچك است كه از تنش های منفی در سقف بتنی جلوگیری می كند.
در صورتی كه دهانه های بیشتر از 20/4 سانتی متر به بالا داشته باشیم و در جهت عمود بر تیرچه ها و در فواصل 2 متر به قطر 12-10 سانتی متر و به ضخامت خود سقف اجرا می شود.
حداقل میلگرد های این كلاف به قطر 10   یكی در بالا و یكی در پایین قرار می دهند و آنها را با میلگردهایی به قطر 8-6    می بندند . و در زیر آنها تخته قالب می بندند

میله گردهتی تقویتی :
برای جلوگیری و كم كردن نیروهای میان منفی كر در حدود 5/1 تا 1 متر گوشه ها بوجود می آید باید اتكا یا میل گردهایی در L/4  برای تقویت بكار برده شود یكی از این راه ها استفاده از اتكا می باشد.
اتكا – برای مقایسه با نیروهای منفی در تكیه گاهها صورت می گیرد . جهت تقویت در كناره ها تیرچه در ابتدا و انتهای هر تیرچه با گرد حداقل 12   كه در L/4   تیرها می باشد . كناره اتكا از تیر بتنی می باشد با یك خم گیرداری در پشت آرماتور شناژها خم می شود.
در صورتی كه اتكا در دوط رف تیرچه وجود داشته باشد و تیرچه ها از یك سر روی پل افتاده باشند اتكا به صورت ذوزنقه ای در دو طرف تیرچه ها در فاصله L/4  در دو طرف قرار می گیرد . 

بتن ریزی :
بتون ساده مخلوطی است از سیمان ، مصالح دانه ای ریز ، مصالح دانه ای درشت و آب . در اثر واكنش شیمیایی سیمان و آب اجزای تشكیل دهنده ملات یا مخلوط به یكدیگر می چسبند و بتون به صورت یك توده سنگی شكل سخت می شود . قدرت بتون در طی دوران سخت شدن به تدریج افزایش می یابد و در صورتی كه از سمان پرتلند استفاده شده باشد حدود بیست و هشت روز بتون قدرت كامل خود را كسب خواهد كرد . مقامت بتون به عوامل چندی بستگی دارد :
نوع سیمان مورد استفاده : سیمان در هر حال باید با استاندارد انگلیسی مربوطه منطبق باشد .
نوع و اندازه مصالح دانه ای : مصالح دانه ای به طور كلی باید با استاندادهای انگلیسی مختلف منطبق باشند و اندازه های اسمی مصالح دانه ای درشت حداكثر 40، 20، 14 و 10 میلی متر است.
آب : باید زلال و عاری از هر ماده زیان آور بوده و باید بدون هیچگونه گل و لای و مواد نمك و غیره باشد.
استفاده از مواد تركیبی : از تركیبات مجزا می توان به عنوان تسریع كننده ای جهت محبوس كردن هوا و در نتیجه كاهش وزن بتون تامین حفاظت بیشتر در مقابل نفوذ آب و حملات قارچی و شیمیایی استفاده كرد . در این رابطه باید دستورات سازنده یا مهندسین به دقت رعایت شود ، چرا كه اگر تركیبات به شكل نادرستی مورد استفاده قرار گیرند . تاثیرات جداً مخربی بر بتون سخت شده باقی خوهند گذاشت.
نسبت آب / سیمان : آب لازم جهت هیدراته كردن سمان مقدار معینی است و هر آب اضافی دیگر تنها برای ایجاد كارایی و روانی ضرورت دارد . روانی بتون تازه باید آن چنان باشد كه كار بتون ریزی و متراكم كردن بتون به راحتی انجام شود و بتون تمامی آرماتور ها را در بر گرفته و قالب بندب را كاملاً پر كند . روانی بتن را ی توان با آزمایش فرونشینی ، آزمایش عامل تراك یا آزمایش غلظت سنجی تعیین كرد .
بتونهای سخت شده از لحاظ سختی درجه بندی می شوند . اتین درجه بندی از لحاظ عددی با مقاومت بتون یا آزمایش مقاومت نمونه مكعیب مرتبط است . این آزمایش برای تمامی بتونها به جز بتونهایی كه باریسمان دارای آلومین بالا ساخته شده اند و در نتیجه سریعتر سخت می شوند ، در رووز بیست و هشتن صورت می گیرد . درجاتی كه وجود استاندارد ارائه شده است.عبارتند از:
درجات 7 و 10 برای بتون ساده
درجه 15 برای بتون مسلح با مصالح دانه ای سبك
درجات 20 و 25 برای بتون مسلح با مصالح دانه ای سبك
مقومت ویژه بتون درجه 7 ، 7N/MM2   و بتون درجه 10 ، 10N/MM2   می باشند .
مقادیر مشابهی را می توان برای درجات فوق الذكر استنتاج كرد.
مقاومت بتون ساده و مواد شكننده دیگر در برابر نیروهای فشاری بسیار بیشتر از مقاومت آنها در برابر نیروهای كششی است . نسبت واقعی این دو مقاومت متفاومت است ، اما مقاومت فشاری بتون ساده معمولاً ده برابر مقاومت كششی آن در نظر گرفته می شود.
اگر بارهای وارد بر بتون ساده طوری باشند كه سبب پیدایش كشش در بتون شوند و بتون نیز قادر به تحمل آن نباشد ، در این حالت مقاومت بتون تنها به یك دهم مقاومت نهایی خود رسیده است . در صورتی كه بتوان اسن ضعف كششی را بدان حد بهبود بخشید كه مقاومت كششی بتون نیز به حد مقاومت فشاری برسد ، ر این صورت این قطعه بتونی قادر است ده برابر بتون ساده بار تحمل كند و در نتیجه با مسلح كردن بتون می توان از سطح مقطعهای كوچكتری استفاده كرد. .

آرماتور بندی :
مواردی كه به عنوان آرماتور بندی بتون مورد استفاده قرار می گیرند ، باید خصوصیات ویژه ای داشته باشند تا قطعه ساختمانی از لحاظ اقتصادی با صرفه باشد . این خصوصیات عبارتند از :
1-    مقاومت كششی .
2-     این مقاومت كششی باید بدون هیچ تغییر شكل غیر مجازی تامین شود.
3-     سطح خارجی آن باید چسبندگی كافی میان بتون و آرماتور بندی ایجاد كند ، تا مقاومت كششی مورد نظر حاصل گردد.
4-     ضریب انبساط حرارتی آن باید مشابه بتون باشد بتون باشد تا با دما تنش ناخواسته ای در داخل قطعه پدید نییاید .
5-     تهیه آن هزینه زیادی در بر نداشته باشد تا كاربرد آن در كل طرح مود قبول واقع شود.
6-     از ماده ای باشد كه به راحتی خم شده و شكل لازم را كسب كند.
ماده ای كه می توان تمامی مشخصات بالا را داشته باشد میلگردهای فولادی است كه در دو نوع اصلی ساخته م شوند : فولاد نرم و فولاد تسلم بالا . مشخصات میلرگدهای فولادی نورد گرم چنین ذكر شده است ، به عنوان مثال مقاومت نرم چسبندگی كافی ایجاد می كند . اما چون میلگردهای تسلیم بالا تحت كششهای قویتر هستند ، اغلب بر روی سطح آنها آجهای طولی یا مورب ایجاد می شود تا چسبندگی بیشتری به وجود آید .
به جای استفاده میلگردهای فولادی نورد گرم می توان ا میلگردهای فولادی نورد سرد استفاده كرد .
میلگردهایی كه نورد سرد شده اند سخت تر و خشك تر بوده و مقاومت كششی بیشتری دارند . میزان مقاومت میلگردهایی كه قطر اسمی آنها حداكثر 16MM  است 460MM2   و مقاومت میلگردهای بالاتر از 16MM  ، 425N/MM2     است .
میلگردهای ساده و آجدار با قطرهای 6،8،10،12،16،120،25،32، و 40MM    و با طول حداكثر 12 متر تولید می شوند . قیمت میلگردهای 16 و 20 میلی متر به عنوان قیمت پایه محسوب می گردد ، زیرا میلگردهای نازكتر یا كلفت تر از آنها گرانتر هستند .
در یك طراحی خوب، قطر و نوع میلگردها طوری تعیین می گردد كه ساختمان از لحاظ اقتصادی به صرفه باشد . و ذخیره سازی ، خرید و كار با آنها ساده تر شود ، زیرا هر قدر تنوع مصالح مشابه كمتر باشد از سردرگمی و شلوغی بیشتر جلوگیری می شود.
برای خم كردن میلگردها می توان از ماشینهای حاضر در محل استفاده كرد. این ماشینها با كشیدن میلگردها به دور یك غلتك آنها را شكل می دهند . برای خم كردن قطرهای كوچتر می توان از راهنماهایی همچون تخته استفاده كرد كه برای ایجاد شكل مورد نظر در نقاط مناسبی از آن خار یا محورهایی نصب شده است ، اما برای خم كردن قطرهای بزرگتر احتمالاً وجود ماشین خم كنی برقی ضرورت پیدا می كند . میلگردهای آماده ای نیز وجود دارد كه به شكل مورد نظر خم شده  بر چسب خورده اند و تنها كافی است كه در محل ساختمان به یكدیگر بافته شوند.
آرماتورهای خم شده ای كه برای ستونها و تیرها به كار می روند ، باید به شكل قفس و آنهایی كه برای دیوارها و دالها مورد استفاده قرار می گیرند ، باید به شكل حصیری بافته شوند .
در جاهایی كه میلگردها یكدیگر را قطع می كنند به كمك سیمهای آهنی یا بستهای سیمی مخصوص یا نقطه جوش به یكدیگر متصل می شوند تا موقعیت نسبی آنها حفظ شود . برای مسلح كردن قسمت كوچكی از سازه می توان از شبكه فولاد ساختمانی كه به صورت ورق یا كلاف تولدی می شود ، استفاده كرد.
شبكه های فولادی به صورت كارخانه ای و از جوش دادن یا بافتن سیمها ساخته می شوند . این شبكه ها به طول 8/4 متر و به عرض 4/2 متر و یا در كلافهایی به طول 48و 72 متر و به پهنای مشترك 4/2 تولید می شوند . انواع مختلف این شبكه ها با یك حرف و یك شماره مشخص می شوند .
شماره ای كه به دنبال حروف می آید ، سطح مقطع كل هر متر از شبكه را بر حسب متر ممربع مشخص می كند . نمونه هاییی از میلگردهها و شبكه هایی كه برای مسلح كردن بتون به كار می روند در شكل نشان داده شده است .
قبل از آنكه آرماتور بندی در داخل قالب بندی نصب شود ، باید قسمتهای سست زنگ زده و پوسته ها را كاملاً برس زد . میلگدهای آرماتور بندی باید عاری از هرگونه چربی یا روغن باشند ، چرا كه وجود این مواد سبب كاهش چسبندگی و در نتیجه كاهش مقاومت بتون مسلح می گردد.
آرماتوربندی  باید آن قدر پوشش بتونی داشته باشد كه از زنگ زدگی فولاد در اثر مجاورت با رطوبت جلوگیری شود و از طرف دیگر سازه تا اندازه ای در مقابل حریق مقاوم شود . ضخامت یا پوشش اسمی كه بر روی آرماتور بندی قرار می گیرد ، هم اندازه قطر
شكل : نموونه میلگردهای آرماتور بندی و شبكه های جوش شده .
میلگردها است و اگر از چند دسته میلگد استفاده شده باشد هم انمدازه بزرگترین قطر در نظر گرفته می شود . میزان پوشش اسمی بتون متناسب با میزان تاثیرات جوی و درجه بتون می  باشد.
باید خاطر نشان كرد كه ابعاد قطعات ساختمانی نیز دارای اهمیت است ، زیرا بدین ترتیب می توان در حرارتهای بالای زمان آتش سوزی و قبل از آنكه آرماتوربندی به نقطه بحرانی برسد ، از خراب شدن بتون جلوگیری كرد.
برای آنكه در هنگام بتون ریزی ضخامت پوشش بتونی در حد مناسبی حفظ شود ، می توان میان قالب بندی و آرماتوربندی بلوكهای كوچك بتونی قرار داد و یا از بستهای پلاستیكی یا حلقه های فاصله نگهدار استفاده كرد. در مكاننهایی مانند دال كه آرماتوربندی را باید در مكان خود ثابت نگه داشت ، می توان از خرك یاسكوهایی كه از میلگرد های آرماتور بندی ساخته می شوند استفاده كرد .
قطعات فاصله نگهدار باید از مواد ی ساخته شده باشد كه سبب خوردگی آرماتور بندی یا پوسته كردن سخت نشوند.
طراحی
طراحی بتون مسلح مختص مهندسین سازه بوده و موضوع ویژه ای محسوب می شود ، اما تكسنینها نیز باید شناختی از اصول آن داشته باشند . طراح با ارزیابی بارهای زنده و مرده احتمالی یك قطعه ساختمانی می تواند عكس العملها و تاثیرات این بارها را بر قطعه ساختمانی محاسبه كند و به این ترتیب وی قادر خواهد بود كه نوع و میزان آرماتوربندی را مشخص كند .
محاسبات طراح بر اساس مقررات در مورد استفاده ساختمانی بتون و فرمولهای تعیین ممان خمشی ، نیروهای برشی و سطح فولاد لازم انجام شده می شود . نمونه هایی از این نیروها برای موقعیتهای ساده در شكل نشان داده شده است.
جزئیات و فهرست آرماتوربندی
هنگامی كه مهندس آرماتوربندی لازم را مشخص كرد ، نقشه های جزئی یا دیتل آماده می شوند تا اطلاعات لازم جهت احداث ساختمان در اختیار پیمانكار قرار گیرد .
نمودارهای ممان خمشی و نیروی برشی
شكل : نمودارهای ممان خمشی و نیروی برشی
باید حاوی اطلاعت زیر باشند :
1-    موقعیت هر عضو در ارتباط با كل ساختمان .
2-     تمام ابعاد لازم جهت طراحی و ساخت قالب بندی
3-     جزئیات آرماتور بندی
4-     حداقل پوشش بتونی روی آرماتر بندی
5-     درجه بتون لازم در صورتی كه قبلاً در مشخصات ذك نشده باشد.
نقشه های جزئی بتون مسلح باید آن چنان تهیه شده باشند كه تفاوت مشخصی میان خطوط مشخص كننده قطعه بتونی و خطوط آرماتور بندی وجود داشته باشد . میلگردهای هم قطر و همشكل یك عضو معمولاً در یك گروه دسته بندی شده و با یك شماره مرجع مشخص می شوند .
برای آنكه جزئیات بتون مسلح به راحتی خوانده شود معمولاً یك میلگرد از هر گروه به طور كامل و با ذكر آخرین مكان میلگرد نشان داده می شود.
در جدول مخصوص جزئیات مربوط یه خمهای متداول ، روش اندازه گیری خمها ، روش محاسبه اطلاعات طول نهائی میلگرد لازم و به همراه كد اشكال جهت استفاده در كارهای معمول پردازش اطلاعات ارائه شده است و میلگردها معمولاً مطابق با آن مشخصات خم و فهرست می شوند .
ضمناً نمونه ای از فهرست آرماتورها نیز ارائه شده است كه از طریق آن به راحتی می توان به نقشه های جزئی مراجعه كرد.
برای سادگی كار آماده سازی و خواندن جزئیات در حاشیه نقشه های جزئی سیستم كد گذاری آرماتوربندی تفسیر شده است به عنوان مثال:
9R1201-300   كه می توان آن را چنین تفسیر كرد :
9= تعداد میلگردهای گروه
12= قطر بر حسب میلی متر
01= شماره علامت میلگرد
300=فاصله مركز به مركز
R  = میلگرد فولاد نرم
برای نمایش میلگردهای تسلیم بالا و میله های مربعی تابیده تسلیم بالا ، به جای كد حروفی R  می توان از كد حرفی Y  استفاده كرد . دیگر انواع میلگردها را با حروف X
كد گذاری می كنند
جزئیات و فهرت یك نمونه از تیر بتون مسلح در ش. 3-3 نشان داده شده است . دیگر نقشه های جزئی بتون مسلح كه در این كتاب ارائه شده اند بیشتر به قصد نمایش طرحهای مختلف آماتور بندی بوده است تا تمرین ارائه مشخصات جزئی و بدین جهت از ذكر قطر  و نوع میلگردها خودداری شده است.
قلابها ، خمها و همپوشانی ( مجاورت)
برای آنكه چسبندگی میلگردها دچار نقص نشود ، در مكانهایی كه تنشی در میلگرد وجود ندارد میله ها را فراتر از مقطع امتداد د می دهند . طول میلگرد لازم برای این كار به عواملی همچون درجه بتون ، تحت فشار یا كشش بودن میلگردها و ساده و یا آجدار بودن میلگرد بستگی دارد.
در مكانهایی كه انتقال تنش ضرورت دارد ، انتهای میله گرد به یكدیگر جوش یا هموپوشانی داده می شوند . طول هپوشانی یا مجاورت نباید از طول مهار كه با حداقل مقادیر زیر ذكر شده است كمتر باشد.
برای میلگردهای تحت كشش 150 مسلس متر + اندازه میلگرد *25
برای میلگردهای تحت فاشر 150 میلی متر + اندازه میلگرد *20
تیرهای بتون مسلح
تیرها دارای طرحها و آرماتوربندهای بسیار مختلفی هستند : از تیرهای بسیار ساده ا كه در بالای یك درگاهی مجزا قرار می گیرند تا تیرهای معمولی اسكلتهایی كه بارهای خود را به ستونها منتقل می كنند.
هنگامی كه كششی در تیر ایجاد می شود الیاف تیر ازدیاد طو.ل پیدا می كنند و زمانی كه از حد مقاومت كششی نهائی می گذرد ، ترك خوردگی و سپس تخریب صورت می گیرد.اگر بار ساختمانی به طور یكنواخت توزیع شده باشد یك مهندس سازه به راحتی می تواند نیروی كششی و محل آن را  محاسبه كند ، اما اگر بارها سنگین و متمركز باشند ، در این صورت مسئله پیچیده تر می شود .با طراحی صحیح تیرهای بتون مسلح بتون مسلح این اطمینان حاصل می شود كه تیر در مقابل نیروهای كششی و فاشری وارد بر الیاف خارجی از مقاومت كافی برخوردار است ، اما هنوز در جان تبر كه مناطق كششی و فشاری را به یكدیگر متصل می كند ، اشكالی برزو كند
شكل : خمها و قلابهای استاندارد
شكل : نمونه نقشه جزئی و فهرست آرماتورهای تیر بتون مسلح
این اشكال را گسیختگی برشی می نامند كه در حقیقت كششی مورب است . بتون در مقابل نیروی مقاومت محدودی دارد و اگر این نیرو زیاد باشد باید بر میزان آرماتوربندی افزوده گردد تا مقاومت اضافی ایجاد شود .
برش در محل تكیه گاهها یا در نزدیكی آنها اطفاق می افتد، خط مور ببرش تقریباً زاویه ای 45 درجه با افق می سازد و با حالت شیبدار به سمت تكیه گاه پایین می آید . نكته مفیدی كه باید خاطرنشان كرد این است كه هر جا خمش به حداكثر خودمی رسد ، نیوری برشی در آن نقطه صفر می شود.
برای ایجاد مقاومت در برابر نیروی برشی ، آرماتوربندی به كمك خاموتها ، میلگردهای مورب یا هر دو صورت می گیرد. از مجموع محاسبات جداگانه مقاومتهای برشی خاموتها و میلگردها مورب مقاومت برشی كل بدست می آید . میلگردهای مورب یا خمیده باید با افق زاویه 45 درجه بسازد و طوری قرار گیرند كه صفحه برشی فرضی را با زاویه قائمه قطع كنند.
برای این منظور می توان از میلگردهای جداگانه یا میلگردهای اصلی استفاده كرد، در مورد دوم میلگردهای اصلی با خم شدن بر روی تكیه گاهقرار می گیرند ، زیرا در این مكان دیگر نیازی به مقاومت در برابر نیروی كششی وجود ندارد.
حتی در نقاطی از تیر به مقاومت در برابر نیروی برشی وجودندارد ، تنگ یا خاموت كار گذاشته می شود این عمل جهت به حداقل رساندن تركهای نشستی و ایجاد شبكه آرماتور بندی قفس مانند صوزرت می گیرد تا كار با آن به راحتتی انجام شود. فواصل اسمی خاموتها نباید از بازوی اهرم مقطع یا 75/0 عمق موثر تیر بیشتر باشد.
بازوی اهرم مقطع به عمقی از تیر می گویند كه از مركز منطقه فشاری تا مركز منطقه كششی واقع شده است و عمق موثر تیر به فاصله میان قسمت فوقانی تیر تا مركز آرماتوربندی كششی گفته می شود . اگر فواصل خاموتها را از بازوی اهرم بیشتر باشد ، این احتمال وجود دارد كه برشی در میان دو خاموت متوالی صورت گیرد ، اما اگر فواصل خاموتها در محلی كه احتمال برش وجود دارد به طور موضعی به حدی كوچك شود كه چند خاموت صفحه برشی را قطع كنند، در این صورت سطح كل فولادی كه صفحه برشی را قطع می كند جهت ایجاد مقاومت كششی در برابر نیروی برشیافزایش می یابد.
ستونهای بتون مسطح
ستون عضوی عمودی است كه بارهای تیر و كف را به فونداسیون منتقل می كند و عضو فشاری به شمار می آید . چون مقاومت فشاری بتون بالا است ، می توان چنین نتیجه گرفت كه اگر از حد مقاومت بتون تجاوز نشود لزومی به آرماتور بندی ستونها نخواهد بود . برای تامین این شرایط باید نكات زیر را رعایت كرد:
1-    بایر باید محوری باشد.
2-    ستون باید كوتاه باشد ، بدین مفهوم كه نسبت طولموثر ستون به ضخامت آن كمتر از 12 باشد.
3-    سطح مقطح بتون باید وسیع باشد.
از آنجائیكه كه این شرط به ندرت در ساختمانهای تیر پایه ای حاصل می گردد ، در نتیجه خمیدگی پدید خواهد آمد و برای مقاومت كششی به وجود آماتوربندی احتیاج خواهد بود . خمیدگی ستونها ممكن است به كیی از دلایل زیر اتفاق بیافتد .
1-    میزان بار و باریكی ستون . اگر نسبت طول موثر ستون به ضخامت آن بیشتر از 12 باشد ستون را باریك یا لاغر می نامند.
2-     عكس العمل ستون در مقابل تیرهای روی آن ، در صورتی كه تیرها دچار خمیدگی شوند ، ستون را به طرف خود می كشند و در نتیجه در سطح مقابل ستون كشش پدید می آید.
3-     عكس العمل اسكلت در مقابل فشار مثبت و منفی باد.
حداقل تعداد میلگردهای اصلی برای ستونهای مستطیل شكل نباید از 4 و برای ستونهای مدور از 6 عدد كمتر باشد و سطح مقطع كل آنها نباید از یك درصد سطح مقطع ستون و قطر آنها از 12 میلی متر كمتر باشد. برای آنكه از كمانش میلگردهای اصلی و در نتیجه خرد شدن بتون جلوگیری شود از حلقه یا تنگ به عنوان قید استفاده می شود . قطر این قبیل قیدها نباید از یك چهارم قطر قطورترین میلگر اصلی كمتر باشد و فاصله آنها نباید از دوازده برابر قطر میلگرد اصلی بیشتر باشد.
تمام میلگردهایی كه تحت فشار قرار دارند باید به كمك حلقه هایی كه دور تا دور آنها قرار می گیرند به گونه ای بسته شوند كه میلگردها به سمت داخل ستون متمایل باشند.
در صورتی كه میلگردهای فولادی تیرها و ستونها در یك سطح قرار گرفته باشند ، در محل تقاطع تیر و ستون بین میلگرده تلاقی ایجاد خواهد شد. برای جلوگیری از این امر یك دسته از میلگردها به طرف دیگر خم می شوند. بهه طور كلی بهترین راه حل این مشكل خم كردن میلرگدهای ستون محسوب می شود.در موااقعبی كه تیرهای هم عمق یكدیدگر را قطع می كنند می توان از راه حل مشابهی بهره گرفت.
دالهای بتون مسلح
دال بتون مسلح دقیقاً مانند تیر بتون مسلح عمل می كند و بنابراین به همان روش نیز طراحی می شود . طراح بارها ، ممانهای خمشی ، نیروهای برشی و مشخصات آرماتور بندی را برای نواری از دال به پهنای 1 متر تجزیه و تحلیل می كند ، اما در عمل آرماتورها طوری به یكدیگر بافته می شوند كه شبكه ای یكپارچه به وجود می آید . برای بارهای سبك می توان از شبكه های جوش شده حصیری شكل استفاده كرد.
دالهای بتون مسلح به سه دسته اصلی تقسیم می شوند:
1-    دالهای مسطح كف و بام
2-    دال و تیر كف و بام
3-    مكف و بام دنده ای – ...